

Harmonik formasyonlar arasında yer alan ve teknik analizlerde kullanılan bir model olan kelebek (butterfly) formasyonu, fiyatın dönmesi beklenen olası bölgeyi tespit etmek için sık kullanılmaktadır. Bu formasyonun fark edilmesi için Fibonacci aracının kullanılması gerekmektedir. Bullish ve bearish olmak üzere iki farklı başlık altında kelebek formasyonunun incelenmesi mümkündür.
Bryce Gilmore ve Larry Pesavento tarafından keşfedilen bu formasyon, piyasadaki en dip ve tepe noktalara yakın bir şekilde oluşmaktadır. Yatırımcılar için muhtemel bir geri dönüşü belirtmesi sayesinde en önemli formasyonlar arasında gösterilmektedir. Kelebek formasyonu ile dip noktadan başlayan piyasa yükselmekte ve tepe noktaya ulaştıktan sonra tekrar düşmeye başlamaktadır. Orta seviye düşüşten sonra yeniden yükseliş görülür. Ancak bir süre sonra tekrardan piyasa düşecektir.
Kelebek formasyonu sonrası genelde düşüş eğilimi görülmektedir. Kelebek formasyonunun oluşmasında piyasalar öncelikle iyi bir yükseliş kaydeder. Ardından gelen satış baskıları ile düşüş eğilimine girecektir. Düşüşten sonra küçük bir yükseliş gerçekleştikten sonra piyasa bir süre sonra tekrar dip seviyelerine kadar inecektir. Oldukça hareketli bir yapı görülmektedir.
Kelebek formasyonu diğer harmonik formasyonların çoğunda olduğu gibi beş ana noktadan oluşmaktadır. Bunlar X, A, B, C ve D’dir. XA hareketi bir trendin başlangıcını temsil ediyorsa, AB hareketi düzeltme hareketi olarak değerlendirilir. BC hareketi ise AB hareketinin belirli bir Fibonacci oranına göre geri çekilmesi ya da uzamasını ifade eder. CD hareketi ise AB hareketinin Fibonacci uzama oranlarına göre tamamlanan bir harekettir.
Kelebek formasyonu hedefi belirlemede en etkili harmonik formasyonlardan biridir. Kelebek formasonu beş noktalı bir model olarak tanımlanır. Bu noktaların her biri arasına bir çizgi veya eğilim bağlandığında dört dalga oluşur. Oluşum tamamlandığında ise ortaya çıkan ve çizgilerin çizilmiş olduğu görüntünün çubuk figürlü bir kelebeğe benzemesi nedeniyle adını bundan almıştır.
Yükseliş ya da düşüş trendi içinde bu grafik oluşturulabilir. X’ten A’ya bir trend düşüş trendi ise düşüş eğilimine, tersi yönde ise yükselişin tersine işaret edecektir. Bu tür grafiklerin çizilmesi için teknik analiz araçlarının iyi kullanılması ve piyasaların yakından takip edilmesi şarttır. Kelebek formasyonu kapsamında düşüş ve yükselişleri ifade de bullish ve bearish ifadeleri de kullanılır.
Kelebek formasyonu kuralları ve özellikleri hareketin yönüne göre farklı şekilde sıralanabilir. Ancak genel görünümde kelebek şekline benzemesinden dolayı bu isimler anılmaktadır. Kelebek formasyonunun başlıca kuralları şunlardır:
Grafik üzerinde belirlenecek noktalar ve çekilen çizgilerin her biri farklı şekilde olmalıdır. Bu seviyelere ve kesişim noktalarına dikkat ederek düzgün bir grafik oluşturulması şarttır. Oldukça teknik ve detaylı bir formasyon olması nedeniyle uzmanlık gerektirmektedir.
Kelebek ayı formasyonu yatırımcılara trendin aşağı doğru dönme ihtimalinin olduğuna işret eden formasyon türüdür. Short işlem alma imkanı sağlayabilir. Düşen kelebek formasyonu kapsamında yükselenin tersine düşmeler sonucu değil, yükselmeler sonucu oluşmaktadır. Bu formasyonun tamamlanması ile piyasanın hızlı bir düşüş yaşayacağı tahmin edilir.
Kelebek boğa formasyonu ise trendin yukarı yönlü oluşacağını göstermektedir. Long işlemler için boğa kelebek formasyonu fayda sağlayabilir. İlk olarak bir itici hareket oluşarak bu hareket sonucu XA bacağı ortaya çıkar.
Genel hatları ile bullish kelebek formasyonu ise şu özelliklere sahiptir:
Dip seviyelerine gelen kâr alımları piyasanın yeniden tepe noktasına gelmesi sağlanır. Piyasa buradan tepe noktasını aşarak yükselir. Yükselen kelebek formasyonu ile son dip yapılan erden sonra yapılan alımlar son derece kârlı olabilir. Formasyonun doğru ve düzgün şekilde çizilmesi kayıpları azaltmak için önemlidir.