Halka arz, IPO (Initial Public Offering) olarak da bilinmektedir. Aslında net bir şekilde tanımlayacak olursak bir şirkete ortak olmanın ilk adımını atmak diyebiliriz. Halka arz, bir çok şirketin pay senetlerini çok daha fazla kitleye çağrı ya da ilan yoluyla satışını yaparak halka arz etmesidir.
Şirketlerin halka arz yöntemine başvurmalarının birden fazla nedeni olsa da başlıca sebepleri arasında,
belli bir başarıya imza atmış ve büyüme oranları yüksek olan bir şirket faaliyetlerini genişletmek amacıyla, finansal kaynaklarının arttırma isteğiyle, finansal açıdan kaynak yetersizliği olan şirketler ise banka kredisi çekmeden veya borçlanmadan yatırımlarını sağlayabilmek ya da bulunan borçlarını ödeyebilmek için halka arz yöntemlerinden biri olabilir. Aynı zamanda likidite, kurumsallaşma, kredibilite artışı, tanıtımlar ve itibar sağlama amacıyla halka arz olmaktadırlar.
Halka arz; birincil ve ikincil olmak üzere ayrılmaktadır.
Birincil Halka Arz; Daha önce hiçbir şekilde halka açık olmayan şirketlerin yapmış olduğu halka arz işlemine birincil halka arz denilir.
İkincil Halka Arz; Daha önce halka arz edilmiş olup ancak oranın düşük olmasına ikincil halka arz denmektedir.
Halka Arz İçin Gerekli Şartlar Nelerdir? Halka Arz Süreçleri Nasıl İlerler?
- Halka arz işlemlerinin yapılması için öncelikli olarak şirketin aracı kurum ile iletişime geçerek anlaşma sağlanması gerekmektedir.
- Anlaşma yapılacak olan aracı kurumun halka arza aracılık yetki belgesine sahip olması gerekir.
- Sonraki işlem olarak aracı kurum ile anlaşıldığını gösteren sözleşmeler imzalanır.
Sözleşmede, halka arz tutarının yüksek olması durumunda birkaç aracı kurum ile imzalanması mümkündür. - Ayrıca şirket verileri Borsa İstanbul ve SPK uzmanları tarafından incelenir.
- Daha sonra Borsa’da işlem görmeye başlar.
- Halka arza katılırken; şirketin izahnamesi, fiyat tespit raporu, araştırma raporu ve finansal tüm analizleri kontrol edilmelidir. Tabi ki en önemli kontrol edilmesi gerekenlerden biri de şirketin sektördeki itibarı, ortalıkları ve yönetim kadrosunun detaylıca incelenmesidir.
Halka Arz Nasıl Yapılır?
Halka arz tercihinde bulunan şirketler gerekli olan tüm şartları sağladıktan sonra işlemlere başlayabilirler. Bunun için de Borsa İstanbul ve SPK başvuruları yapılmalıdır.
Sermaye Piyasası Kurulu’na yapılacak olan başvuruda tüm belgeler eksiksiz olmalıdır.
Halka arz için bir diğer başvuru yöntemlerinden diğeri ise Isın kodu için Takasbank’a başvuruda bulunmaktır.
Halka Arz Şirketlere Neler Kazandırmaktadır?
Peki halka arz olmak bir şirkete neler kazandırır inceleyelim…
Halka arz, öncelikli olarak şirketlere organizeyi, düzenli ve güvenli çalışan modeli aynı zamanda şeffaf bir piyasa üzerinden kaynaklar edinmeyi sağlar.
Halka arz, şirketlerin nakit akışlarını zorlayan anapara ve faiz ödeme zorunluluğu olan borçlanma yöntemlerine göre daha avantaj sağlayan bir finansman elde eder.
Likidite: Mali araçların kısa süre içerisindeki nakde çevrilmesine denir. Halka arz olarak belirlenen hisseler, borsa tarafında istenilen zamanda piyasalardaki güncel fiyat üzerinden kolaylıkla alım-satım gerçekleştirebilmektedir.
Kredibilite: Yine, halka arz olan şirketler tarafından borsa tarafından işlem gören hisseleriyle, banka ve para piyasalarındaki kredibilitelerinin güvenilirliğini arttırmaktadır. Bu şekilde aslında ilerleyen dönemlerde daha düşük maliyetli kredi bulma şansları da artmış olmaktadır.
Prestij: Halka arz edilen bir şirket, daha yüksek bir konuma gelir ve bu sayede güvenilirliği artmaktadır.
Değer: Halka daha çok açık şirketler, halka açılmamış şirketlere kıyasla daha göz önünde olmasından dolayı daha yüksek bilinirliğe sahiptir ve herkese göre daha değerli hale gelmektedir.
Peki, Halka Arz Çeşitleri Nelerdir?
Halka Arz ile ilgilenen kişiler muhakkak “fiyat aralığı” kavramı gibi söylemler duymaktadır.
Halka arz olan hisse senetlerinin satılmasındaki temel yöntemler nelerdir bir bakalım:
*Müzayede, borsada satış
*Sabit fiyat ile talep toplama
*Fiyat aralığı ile talep toplama
Halka Arz Sonrası Fiyat İstikrar Politikaları Nelerdir?
Halka arz işlemlerinin sonunda şirket hisseleri ilgili yatırımcılara dağıtıldığında hisse senetlerinin borsa da işlem göreceği ilk zamanlar,
*Hisse senetlerini satın alan yatırımcılar
*Hisse senedi borsada işleme açılacak olan şirket
*Halka arza aracılık etmiş olan aracı kurum
Bu kişileri halka arz sonrasında büyük ölçüde etkilemektedir.
