Çekirdek enflasyon örnek ekonomilerde normal seviyelerde seyreden bir ekonomik kavramdır. Temelde tüketici fiyatları endeksinde yer alan bazı istisnalar hesaba katılmadan hesaplanan enflasyon türü olarak ifade edilir. Çekirdek enflasyon hesaplamasında dikkate alınmayan temel unsurlar ise genelde enerji, gıda ve diğer volatilitesi yüksek piyasalardır. Çekirdek enflasyonun birçok göstergesi bulunuyor.
Tüketici fiyat endeksi ya da kısa adıyla TÜFE’nin gıda ve enerji gibi geçici olarak değişen unsurlar dikkate alınmadan hesaplanması çekirdek enflasyonu ifade etmektedir. Çekirdek enflasyon ekonomilerde temel enflasyon eğilimini daha iyi yansıttığı için önemli bir gösterge olarak kabul edilir.
Çekirdek Enflasyon Göstergeleri Nelerdir?
Çekirdek enflasyon göstergeleri genelde ülkelerin istatistik kurumları tarafından yayımlanmaktadır. Ülkemizde Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) bu verileri kamuoyu ile paylamaktadır. Söz konusu veriler ise ‘’özel kapsamlı TÜFE göstergeleri’’ olarak tanımlanmaktadır. Çekirdek enflasyonun etkileri, yatırım dünyasının geleceğine ilişkin yüksek bir tahmin gücü verir. Para politikaları üzerinde de belirleyici olabilir.
Çekirdek enflasyon göstergeleri ise kısaca şu başlıklar altında incelenmektedir:
- A Grubu: Mevsimlik ürünler ve hizmetler hariç TÜFE verileri.
- B Grubu: İşlenmemiş gıda ürünleri, tütün, enerji ve alkollü içecekler ile altın hariç TÜFE verileri.
- C Grubu: Altın, gıda, enerji, alkolsüz içecekler ile türün hariç TÜFE verileri.
- D Grubu: İşlenmemiş gıda, tütün ve alkollü içecekler hariç TÜFE verileri.
- E Grubu: Alkollü içecekler ve tütün ürünleri hariç TÜFE verileri.
- F Grubu: Yönlendirilen fiyatlar hariç TÜFE verileri.
Çekirdek enflasyon göstergeleri, TÜİK tarafından yayımlanan Özel Kapsamlı TÜFE Göstergeleri olarak tanımlanmaktadır. Bu göstergelere göre yapılacak hesaplamalar sonrasında ülke ekonomisine dair bazı tahminler yapılabilir ve genel durum hakkında bilgi sahibi olmak mümkün hale gelir.
Çekirdek Enflasyon Nasıl Hesaplanır?
Çekirdek enflasyon hesaplama işlemleri oldukça kapsamlıdır. Çekirdek enflasyonun hesaplamasında birçok değişken göz önünde bulundurulacaktır Genel unsur ise fiyat değişikliği yaşayan ürünlerin belirlenmesidir. Ancak göstergelerin çekirdek enflasyonda ana enflasyondan farklı olması gerekiyor.
Çekirdek enflasyon temelde ki farklı şekilde yapılabilir. Bunlardan ilki TÜFE verilerinden gıda ve enerji fiyatları çıkarılarak. Diğer bir yöntem ise TÜFE verilerinin belirli alt gruplarını kullanarak. Ana enflasyon hesaplandığında hem mevsimlik hem de fiyatları arz – talebe bağlı olmaksızın devlet tarafından belirlenen ürünler bulunur. Enerji, gıda, alkol ve tütün bunlar arasında yer almaktadır. Dalgalanmalar bu ürünlerde yüksek olacağı için yanıltıcı olabilir.
Çekirdek enflasyon hesaplama, ani fiyat değişimi olmayan ürünler sepetten çıkarılarak hesaplanacaktır. Enflasyona dair bu değişkenler olmadan daha net rakamların görülmesi mümkün hale gelecektir.
Çekirdek Enflasyon Neden Önemlidir?
Çekirdek enflasyonun önemi özellikle ekonomiye dair daha doğru bilgi vermesidir. Bir ülkenin makroekonomik göstergelerinden biri olan enflasyon, ülkelerin ekonomik performansının ölçülmesindeki en temel faktördür. Çekirdek enflasyonun en önemli işlevi ise ülkenin ekonomisindeki enflasyonist baskıyı yansıtan ve uzun dönem trendleri ortaya koyan bir ölçüm sunmasıdır.
Çeşitli değişkenler sepetten çıkarılarak hesaplanan enflasyon çekirdek enflasyon olarak tanımlanır. Ülke ekonomileri için çekirdek enflasyon oraları daha doğru sonuçlar vermesi açısından önemli görülmektedir.
Çekirdek Enflasyon Neleri Kapsar?
Türkiye çekirdek enflasyon oranları ve diğer ülkelerdeki veriler incelendiğinde çekirdek enflasyonun kapsamının ana enflasyona göre daha sınırlı olduğu görülmektedir. En basit haliyle çekirdek enflasyon, TÜFE’nin gıda ve enerji gibi geçici olarak değişkenliği yüksek bileşenlerini içermeyen bir ölçüsüdür. Ekonominin temel enflasyon eğilimini daha iyi yansıtması nedeniyle önemli bir gösterge olarak değerlendirilmektedir.
TÜFE’den gıda ve enerji fiyatlarını çıkararak çekirdek enflasyonun hesaplanması mümkündür. Çekirdek enflasyon göstergeleri de bu kapsamda farklı şekilde sınıflandırılmıştır.
Çekirdek Enflasyon Oranı Ne Kadar?
Çekirdek enflasyon oranı 2023 yılı verilerine göre Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanlığı Strateji ve Bütçe Başkanlığı açıklamasına göre, çekirdek enflasyon yıllık artış oranı yüzde 46,62 olarak gerçekleşmiştir. TÜİK verilerine göre enerji ve gıda gibi kalemlerin manşet enflasyondan çıkarılmasıyla elde edilen yıllık çekirdek enflasyon yüzde 46,62 seviyesinde oluşmuştur.
Çekirdek enflasyonu etkileyen birçok etken bulunuyor. Bu etkenlere göre her dönem çekirdek enflasyon oranları farklılık gösterebilir. Son yıllarda enflasyon oranlarında Türkiye’de ciddi bir artış yaşanmıştır. Çekirdek enflasyon oranlarındaki artışların ise bir süre daha devam etmesi beklenmektedir. Dünya genelinde birçok ülkede de enflasyon sorunu fiyat artışlarına neden olmaktadır.
